Ngay từ trước Cách mạng Tháng Tám, tại Thái Bình đã xuất bản nhiều tờ báo. Dù hoạt động trong điều kiện chịu sự kìm kẹp của các thế lực thù địch, các nhà cách mạng Thái Bình vẫn xuất bản báo, coi đó là vũ khí tuyên truyền, cổ động nhân dân đứng lên giải phóng dân tộc. 

Vũ khí tuyên truyền, cổ động, kêu gọi nhân dân đứng lên giải phóng dân tộc 

Thái Bình, vùng đất được chính quyền thực dân Pháp “ưu ái” nhận xét: dân vùng này ngoan ngạnh, khó bề cai trị. Tại đây, nhân dân vốn có truyền thống hiếu học, vì vậy chủ nghĩa Mác - Lênin sớm đến với tầng lớp trí thức địa phương. Những nhà cách mạng quê hương Thái Bình như: Nguyễn Đức Cảnh, Nguyễn Văn Năng, Nguyễn Danh Đới... đã tiếp nhận sâu sắc tư tưởng của Lênin, Nguyễn Ái Quốc về vai trò của báo chí: “Trong thời đại ngày nay, không có tờ báo chính trị thì không thể có phong trào gọi là chính trị”.  Sau khi tham gia lớp huấn luyện tại Quảng Châu (Trung Quốc) trở về quê hương hoạt động, các ông tích cực viết báo và trực tiếp phụ trách một số tờ báo.

Khi phong trào cách mạng tại Thái Bình có bước phát triển cũng là thời điểm tờ báo cách mạng đầu tiên ra đời đó là tờ Tin Hướng Đạo (1928) thực hiện nhiệm vụ phổ biến, truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tinh thần yêu nước, lý tưởng cách mạng đến các tầng lớp nhân dân, kêu gọi các giai cấp đoàn kết, đấu tranh giải phóng dân tộc. Trong giai đoạn 1930 - 1950, tại Thái Bình đã lần lượt ra đời hàng chục tờ báo. 

Sau khởi nghĩa Cách mạng Tháng Tám giành chính quyền, khai sinh ra nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, nhân dân Thái Bình cùng nhân dân cả nước hân hoan bước vào cuộc sống mới do nhân dân làm chủ. Song, thực dân Pháp bội ước, quay trở lại quyết cướp nước ta một lần nữa, hưởng ứng lời kêu gọi toàn quốc kháng chiến của Chủ tịch Hồ Chí Minh, Thái Bình cùng cả nước tích cực xây dựng lực lượng cách mạng, đẩy mạnh sự nghiệp kiến quốc, chuẩn bị mọi mặt sẵn sàng kháng chiến. Giai đoạn này, chính quyền cách mạng Thái Bình đặc biệt chú trọng công tác tuyên truyền báo chí. Giai đoạn 1946 - 1949, tại Thái Bình có thời điểm còn xuất bản 2 tờ báo như Tấc Đất do Ty Thông tin xuất bản, Đại đoàn kết do Mặt trận Liên Việt tỉnh xuất bản để cùng thực hiện nhiệm vụ tuyên truyền chủ trương, đường lối cách mạng của Đảng và thực hiện Lời kêu gọi của Chủ tịch Hồ Chí Minh về đoàn kết toàn dân, về chống giặc đói, giặc dốt, thi đua sản xuất lúa, hoa màu và khai phá ruộng hoang... nhằm đẩy mạnh mọi hoạt động, đưa cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện tiến lên giành thắng lợi to lớn hơn. 

Trong giai đoạn đầu của cách mạng Việt Nam nói chung, cuộc cách mạng trên quê hương Thái Bình nói riêng, những tờ báo cách mạng tại Thái Bình lần lượt ra đời, có tờ chỉ hoạt động trong một thời gian ngắn nhưng báo chí cách mạng tại Thái Bình đã hoàn thành xuất sắc nhiệm vụ truyền bá chủ nghĩa Mác - Lênin, tinh thần cách mạng, cổ vũ nhân dân Thái Bình cùng nhân dân cả nước dũng cảm đứng lên cứu nước, giải phóng dân tộc. 

Tin Thái Bình - cổ vũ nhân dân kháng chiến chống Pháp 

Tháng 2/1950, giặc Pháp chính thức quay trở lại đánh chiếm Thái Bình, trước các cuộc càn quét, đánh phá ác liệt của giặc Pháp, các tờ báo trên địa bàn tỉnh dừng hoạt động. Song, đến cuối năm 1950, trước đòi hỏi của cách mạng và cuộc kháng chiến chống thực dân Pháp, Ban Tuyên huấn Tỉnh ủy Thái Bình quyết định xuất bản tờ Tin Thái Bình. Trong hoàn cảnh kháng chiến gian khổ, lúc đầu tờ Tin Thái Bình phát hành không định kỳ. Năm 1951, tờ Tin Thái Bình xuất bản hai kỳ một tháng, mỗi kỳ in 500 - 600 tờ. Trong thời gian này, giặc liên tục càn quét khiến việc xuất bản Tin Thái Bình gặp nhiều khó khăn về biên tập, in ấn.  

Cố nhà báo, nhà văn Bút Ngữ, nguyên Phó Tổng biên tập Báo Thái Bình, một trong số ít người từng tham gia tờ Tin Thái Bình từng chia sẻ: Tin Thái Bình ngoài đăng tải tin tức về các hoạt động quân sự còn đưa nhiều tin về các cuộc đấu tranh chính trị, văn hóa, kinh tế và phản ánh một cách toàn diện cuộc kháng chiến chống Pháp của quân và dân Thái Bình. Trong suốt thời kỳ kháng chiến chống Pháp, tờ Tin Thái Bình đã kịp thời cổ vũ và động viên các lực lượng vũ trang và nhân dân trong tỉnh đẩy mạnh cuộc kháng chiến toàn dân, toàn diện nhanh chóng tới thắng lợi cuối cùng. Tờ Tin Thái Bình đã thực sự góp phần quan trọng vào thắng lợi to lớn của cuộc kháng chiến gian khổ và anh dũng của Đảng bộ và nhân dân Thái Bình. 

Tin Thái Bình số Xuân 1960. 

Sau ngày hòa bình lập lại trên miền Bắc, các cơ quan của tỉnh về thị xã Thái Bình, tờ Tin Thái Bình do Ty Tuyên truyền văn nghệ quản lý. Năm 1955, Ty Tuyên truyền chuyển thành Ty Văn hóa. Từ cuối năm 1956, Tin Thái Bình tăng cao số lượng phát hành, mỗi kỳ lên đến 5.000 bản, phát hành đến tận thôn, xóm. Dù chỉ là bản tin, nhưng Tin Thái Bình đã mang phong cách một tờ báo với đủ thể loại như xã luận, bút ký, tin vắn... đã được sử dụng. Nội dung tờ Tin Thái Bình ngày một phong phú, phản ánh cuộc sống mới hào hứng, sôi động của những người dân giờ đây đã thực sự được độc lập, tự do, đang hăng say bước vào công cuộc xây dựng đất nước theo hướng xã hội chủ nghĩa... 

Cũng trong năm 1956, Đài Truyền thanh Thái Bình được thành lập. Cùng với tờ Tin Thái Bình đã hoạt động tương đối nền nếp, sự xuất hiện của tờ “báo nói” trên địa bàn tỉnh đã đưa các chủ trương, đường lối của Đảng đến với các tầng lớp nhân dân thuận lợi hơn, đánh dấu một bước chuyển mình quan trọng trong sự phát triển của báo chí Thái Bình. 

 Tin Thái Bình xuất bản năm 1958 đã có hình thức và nội dung như một tờ báo.

(còn nữa) 

 Trần Hương

(Bài viết sử dụng tư liệu từ Địa chí Thái Bình, Lịch sử Đảng bộ Thái Bình, các tài liệu liên quan và ý kiến, tư liệu của các nhà báo lão thành).