Ông Nghiêm Văn Ngọc, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Hà Giang cho biết: Từ xa xưa, người dân xã Hà Giang đã có truyền thống thâm canh nông nghiệp, luôn tìm tòi và đưa các loại cây trồng có giá trị và chất lượng cao vào sản xuất, trong đó có cây mít dai vàng. Nhận thấy đặc tính ưu việt của cây mít dai vàng như: cây sai quả, múi dài, thịt múi dày màu vàng sậm, thơm, ngọt..., năm 2022, xã đã thành lập HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang với nhiệm vụ sản xuất cây giống, kinh doanh vật tư nông nghiệp, bao tiêu sản phẩm quả mít và chuyển giao kỹ thuật chăm sóc, phòng, trừ sâu bệnh trên cây mít cho nông dân. 

Cùng với đó, xã phối hợp với Trung tâm Tài nguyên thực vật triển khai thực hiện đề tài khoa học công nghệ cấp tỉnh “Bảo tồn và khai thác nguồn gen mít dai vàng phục vụ chuyển đổi cơ cấu cây trồng tỉnh Thái Bình”. Đề tài được thực hiện từ năm 2022 - 2024; trong đó đã tiến hành điều tra, đánh giá hiện trạng nguồn gen mít dai vàng tại địa phương, xác định các chỉ tiêu chất lượng chính cũng như đặc điểm nông sinh học của giống mít này. Trên cơ sở các tiêu chí như chất lượng, hương vị quả, năng suất..., Sở Nông nghiệp và Môi trường đã công nhận 7 cây mít đầu dòng tại xã Hà Giang. Ông Đặng Văn Khang, thành viên HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang cho biết: Các cây mít đầu dòng được đánh mã số, chăm sóc đặc biệt để trở thành nguồn nhân giống chính cho địa phương. Để bảo đảm chất lượng cây giống, HTX áp dụng quy trình nhân giống khoa học, hiện đại. Hạt giống được tuyển chọn kỹ lưỡng ở nửa cuống trên của quả mít từ các cây đầu dòng, sau đó được xử lý bằng thuốc và ngâm ủ cẩn thận. Đất làm bầu ươm cũng được lựa chọn kỹ càng, bảo đảm tơi xốp và giàu dinh dưỡng, tạo điều kiện tốt nhất cho cây con sinh trưởng. Đặc biệt, tại khu nhân giống và bảo tồn mít dai vàng, HTX lắp đặt hệ thống tưới nước tự động hiện đại, giúp cây luôn nhận đủ độ ẩm cần thiết. Nhờ quy trình chặt chẽ và ứng dụng công nghệ, đến nay, HTX đã cung cấp ra thị trường hàng chục vạn cây mít giống, không chỉ phục vụ nhu cầu trong tỉnh mà còn mở rộng sang các tỉnh, thành phố như: Hà Nam, Điện Biên, Lạng Sơn, Hà Nội. 

Song song với việc sản xuất cây giống, HTX còn đặc biệt chú trọng đến việc nâng cao năng lực cho bà con nông dân, phối hợp với các đơn vị, trường học tổ chức các buổi tập huấn, hướng dẫn chi tiết quy trình và kỹ thuật chăm sóc cây mít dai vàng nhằm đạt năng suất, chất lượng cao nhất. Từ chỗ cây mít được trồng tự nhiên không chăm sóc, cắt tỉa, phòng, trừ sâu bệnh, đến nay, bà con nông dân đã áp dụng các biện pháp kỹ thuật vào trồng và chăm sóc cây mít, sử dụng thuốc bảo vệ thực vật đúng cách, mang lại hiệu quả kinh tế cao. Bà Nguyễn Thị Yến, thôn Nam Tiến, xã Hà Giang cho biết: Nhờ được HTX thường xuyên hướng dẫn sử dụng các biện pháp khoa học kỹ thuật trong chăm sóc nên năng suất các cây mít dai vàng của gia đình tôi luôn đạt cao, chất lượng quả đồng đều. Hiện tại, với số lượng trồng 15 cây mít dai vàng, mỗi năm, gia đình tôi thu khoảng 20 triệu đồng. 

Không dừng lại ở đó, HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang còn xây dựng website, giới thiệu sản phẩm mít dai vàng thông qua mạng xã hội, từng bước đưa sản phẩm lên sàn thương mại điện tử. Đặc biệt, HTX thực hiện số hóa những cây mít đầu dòng cũng như toàn bộ quy trình sản xuất cây mít giống và các sản phẩm từ quả mít như: mít tươi, mít sấy dẻo... Bên cạnh đó, bộ nhận diện thương hiệu cho sản phẩm mít dai vàng cũng được xây dựng toàn diện, bao gồm logo, tem cây mít giống, tem mít quả, nhãn sản phẩm mít tươi bóc múi, nhãn sản phẩm mít sấy dẻo. Người tiêu dùng có thể dễ dàng truy xuất thông tin chi tiết về sản phẩm thông qua việc quét mã QR Code, tăng cường tính minh bạch và lòng tin vào sản phẩm mít dai vàng đặc sản. 

Ông Đặng Văn Khang, thành viên HTX Bảo tồn và phát triển mít dai vàng Hà Giang cho biết thêm: Theo thống kê sơ bộ, toàn xã hiện có gần 4 vạn cây mít dai vàng, trong đó có 12 cây mít có tuổi đời trên 100 năm tuổi, 108 cây mít có tuổi đời từ 50 - 100 năm tuổi. Những cây có độ tuổi cao hiện vẫn ra quả ổn định, cho năng suất cao và chất lượng quả ngon ngọt. Việc áp dụng các tiến bộ khoa học công nghệ, chuyển đổi số đã góp phần quan trọng trong việc bảo tồn và phát triển cây mít dai vàng đặc sản tại địa phương. Chúng tôi mong muốn thời gian tới, các ngành chức năng, cơ quan chuyên môn sẽ tiếp tục đẩy mạnh nghiên cứu và chuyển giao ứng dụng khoa học kỹ thuật cho HTX và người dân địa phương; tổ chức các lớp đào tạo, tập huấn hỗ trợ HTX nâng cao năng lực về công nghệ thông tin, chuyển đổi số và thương mại điện tử. Đồng thời, tiếp tục phát triển và mở rộng diện tích trồng mít dai vàng, ưu tiên trồng trên diện tích đất chuyển đổi, cải tạo vườn tạp và trồng theo đường làng, đường giao thông nội đồng để hình thành các vùng sản xuất đa tầng, đa giá trị, góp phần khẳng định giá trị và vị thế, bảo tồn và phát triển nông sản chủ lực địa phương.

Làm bầu nhân giống mít dai vàng.

Thu Hoài