Hiện nay, các địa phương trong tỉnh đang tập trung chăm sóc, thu hoạch cây màu vụ đông, đồng thời tiến hành cày lật đất được trên 9.600ha với những diện tích không gieo trồng hoặc đã thu hoạch cây vụ đông để chuẩn bị cho sản xuất vụ xuân. Vụ xuân năm 2016 được dự báo tiếp tục là vụ xuân ấm và ấm ngay từ đầu vụ do vậy gây nhiều khó khăn cho sản xuất nông nghiệp. Để chủ động ứng phó với thời tiết bất thuận, toàn tỉnh phấn đấu gieo cấy 79.500ha trở lên bằng 100% các giống lúa ngắn ngày, sử dụng nhóm lúa kháng bệnh đạo ôn, khuyến khích mở rộng diện tích gieo thẳng (phấn đấu đạt trên 50% diện tích), năng suất trên 72 tạ/ha, sản lượng 572.400 tấn trở lên. Thời vụ gieo mạ từ tiết Lập xuân đến ngày 10/2/2016, phương thức gieo mạ chủ yếu là mạ non trên nền đất cứng, tuổi mạ khi cấy đạt từ 2,5 - 3 lá, kết thúc cấy và gieo thẳng trước ngày 25/2/2016. Theo khuyến cáo của ngành Nông nghiệp, các địa phương cần chấp hành nghiêm lịch thời vụ, cơ cấu giống lúa gieo cấy, không gieo cấy các giống lúa dài ngày, không gieo mạ xuân ngắn ngày trên dược; sử dụng nilon trắng che phủ cho mạ. Ứng dụng và mở rộng diện tích lúa gieo thẳng, gieo mạ khay, cấy bằng máy, hệ thống canh tác lúa cải tiến SRI. Đối với lúa thuần có chất lượng cao bố trí ở chân đất vàn, đất tốt, thành phần cơ giới nhẹ, pha thịt, tưới tiêu chủ động (nếu cấy giống BC15 thì không cấy tại các vùng chua, mặn, các vùng bị nhiễm đạo ôn nặng); lúa lai cấy trên đất trũng, hầu, tầng canh tác dày ở vùng nội đồng và vùng ven biển. Tuy nhiên, theo số liệu tổng hợp của Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, đến ngày 15/12, một số xã đã và đang gieo mạ xuân trà dài ngày, tổng diện tích mạ đã gieo 60ha, chủ yếu là giống lúa VN10. Ông Hà Văn Khánh, Bí thư Đảng ủy xã Đông Đô (Hưng Hà) cho biết: Tập quán canh tác giống lúa dài ngày đã ăn sâu vào nếp nghĩ của bà con nông dân địa phương nhiều năm trước đây. Tuy nhiên, với sự quyết tâm của chính quyền địa phương, cơ cấu giống lúa đã có chuyển biến rõ rệt. Đảng ủy, UBND xã và các đoàn thể bám sát đồng ruộng, đẩy mạnh công tác tuyên truyền từ trước khi triển khai đề án; kiên quyết không bơm nước, quản lý số điện với từng trạm bơm, đồng thời gặp mặt các hộ kinh doanh thóc giống trên địa bàn xã để phổ biến, quán triệt chủ trương của tỉnh, huyện, đề án sản xuất của địa phương, cam kết không kinh doanh các giống lúa dài ngày. Ngay sau khi nhận được thông tin một số hộ dân trong xã tự ý gieo mạ dài ngày, xã đã giao cho các thôn nắm danh sách, diện tích cụ thể, đến từng hộ gia đình tuyên truyền, vận động người dân tự nguyện phá bỏ, đồng thời có cơ chế hỗ trợ 100% chi phí mua giống ngắn ngày thay thế, chi phí làm đất đối với các hộ tự nguyện phá bỏ diện tích mạ dài ngày đã gieo. Tuy nhiên, theo ông Khánh, khó khăn trong việc xóa bỏ hoàn toàn lúa dài ngày ở địa phương không chỉ nằm ở nếp nghĩ, tập quán canh tác của người dân mà còn trong công tác quản lý giống. Các hộ kinh doanh trong xã không cung cấp giống dài ngày nhưng người dân nếu không tự để thì vẫn có thể mua tại các vùng lân cận, chủ yếu giống của Công ty Giống cây trồng Trung ương. Cũng quyết liệt như Đông Đô, xã Hòa Tiến (Hưng Hà) đã "đi từng ngõ, gõ từng nhà", vận động nhân dân cam kết nói không với lúa dài ngày. Ông Nguyễn Văn Ích, Chủ nhiệm HTX DVNN xã cho biết: Ngoài tăng cường các biện pháp tuyên truyền, xã đã xây dựng cơ chế hỗ trợ 2kg thóc giống ngắn ngày cho 36m² mạ đã gieo đồng thời HTX cùng cán bộ thôn nắm danh sách các hộ dự kiến gieo mạ dài ngày, vận động người dân không gieo.

Kiên quyết nói không với giống lúa dài ngày, UBND tỉnh đã ban hành Chỉ thị số 20/CT-UBND ngày 3/12/2015, Công điện số 04/CĐ-UBND ngày 15/12/2015 về việc tập trung chỉ đạo sản xuất theo đúng Đề án sản xuất vụ xuân, vụ hè năm 2016. Bên cạnh việc tăng cường tuyên truyền, vận động người dân thực hiện nghiêm túc chủ trương của tỉnh về cơ cấu, thời vụ gieo cấy, các địa phương cần tập trung chỉ đạo, phân công cán bộ xuống cơ sở đôn đốc, hướng dẫn các biện pháp kỹ thuật ứng phó với vụ xuân ấm, các biện pháp khắc phục, phấn đấu giành năng suất và sản lượng cao nhất ở vụ sản xuất chính trong năm.

Lưu Ngần